Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koszalinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SO Bogdan Lewandowski

Protokolant: sekr. sąd. Anna Andrzejewska

przy udziale oskarżyciela publicznego ---

po rozpoznaniu w dniu 05 lutego 2014 r.

sprawy R. B.

obwinionego o czyn z art. 96 § 3 K.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie

z dnia 25 listopada 2013 r. sygn. akt II W 822/12

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

II.  zasądza od obwinionego zryczałtowane wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 50 (pięćdziesiąt) złotych i wymierza mu opłatę w wysokości 30 (trzydzieści) złotych.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Koszalinie, wyrokiem z dnia 25 listopada 2013 roku, sygn. akt II W 822/12, w sprawie R. B., obwinionego o to, że:

w okresie od dnia 29 lutego 2011 roku do dnia 25 lipca 2012 roku w S., jako Prezes Zarządu Spółki z o.o. (...) ul. (...) (...) w K., która to spółka jest użytkownikiem samochodu ciężarowego o nr rej. (...) wbrew obowiązkowi nie wskazał osoby, której powierzył w dniu 15 listopada 2011 roku wyżej wymieniony pojazd,

to jest o czyn z art.96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 Ustawy Prawo o ruchu drogowym,

orzekł:

I.  uznał obwinionego R. B. za winnego tego, że w dniu 29 lutego 2012 roku w S., jako prezes zarządu spółki z o.o. (...) w K., która jest użytkownikiem samochodu o nr rej. (...), wbrew obowiązkowi nie wskazał na żądanie uprawnionego organu tj. straży miejskiej w S., osoby, której powierzył w dniu 15 listopada 2011 roku w/w pojazd do kierowania lub używania tj. czynu stanowiącego wykroczenie z art.96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 Ustawy Prawo o ruchu drogowym, i za to na podstawie art.96 § 3 k.w. w związku z art. 96 §1 k.w. i w zw. z art. 24§1 i 3 k.w. wymierzył jemu karę grzywny w wysokości 300,00 zł (trzysta złotych);

II.  zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania i nie wymierzył mu opłaty.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł obrońca obwinionego zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

⚫

rażące naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 96§3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym poprzez ich zastosowanie mimo, że zachowanie obwinionego nie wypełniło znamion wykroczenia oraz art. 45§1 k.w., poprzez jego niezastosowanie i przeprowadzenie postępowanie przez Sąd Rejonowy, skutkującego wydaniem wyroku uznającego obwinionego R. B. za winnego zarzucanego mu wykroczenia, pomimo ustania jego karalności, z uwagi na brak złożenia przez oskarżyciela publicznego w okresie jednego roku od dnia jego popełnienia, odpowiadającego warunkom formalnym wniosku o ukaranie;

⚫

rażące naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 57§2 ust. 4 k.p.s.w., poprzez jego błędne zastosowanie i wszczęcie przez Sąd Rejonowy przedmiotowego postępowania na podstawie złożonego przez oskarżyciela publicznego wniosku o ukaranie, nie spełniającego wymogów formalnych określonych w art. 57§2 ust. 4 k.p.w. tj. braku podpisu oskarżyciela publicznego oraz art. 59§1 k.p.s.w. poprzez jego niezastosowanie i nie zwrócenie oskarżycielowi publicznemu w terminie 7 dni złożonego przez niego wniosku o ukaranie celem usunięcia braków formalnych;

⚫

rażące naruszenie art. 4 k.p.s.w. poprzez pozbawienie obwinionego możliwości obrony swych praw, polegającego na braku zawiadomienia obwinionego przez Sąd I instancji o terminie dwóch rozpraw tj. w dniu 14 listopada 2013 roku i 21 listopada 2013 roku;

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż obwiniony R. B. wbrew obowiązkowi nie wskazał na żądanie uprawnionego organu – Straży Miejskiej w S., osoby której powierzył do kierowania lub używania w dniu 15 listopada 2011 roku pojazd o numerze rejestracyjnym (...), poprzez przyjęcie, że Straż Miejska w S. jest organem uprawnionym, mimo że z zajętego stanowiska burmistrza miasta S. wynika, że Straż Miejska w S. pozostaje wyłącznie podmiotem uprawnionym;

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że obwiniony powierzył do kierowania lub używania w dniu 15 listopada 2011 roku pojazd o nr rej. (...), podczas gdy we wskazanym dniu obwiniony przebywał w delegacji służbowej we W. i nikomu nie powierzał pojazdu;

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że obwiniony powierzył do kierowania lub używania w dniu 15 listopada 2013 roku pojazd o nr rej. (...), podczas gdy z zeznań świadka P. G. wynika, że wobec nieobecności obwinionego we wskazanym dniu, to świadek P. G. zastępował obwinionego i rozdysponował używaniem przedmiotowego pojazdu.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca obwinionego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego od zarzucanego czynu, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Koszalinie do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Dokonana przez Sąd Rejonowy w Koszalinie analiza materiału dowodowego jest prawidłowa i w pełni odpowiada dyrektywom określonym w art.4 k.p.k. w zw. z art.8 k.p.s.w. Za takie też należy uznać wyprowadzone z niej wnioski, w tym ustalenia odnośnie stanu faktycznego sprawy, a także dokonaną ocenę prawną. Sąd w sposób logiczny uzasadnił, dlaczego uwzględnił jedne dowody, a innym zaś nie dał wiary i na których oparł się dokonując w sprawie ustaleń. Przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.s.w. i przekonująco uzasadnione. Poza sferą rozważań Sądu Rejonowego nie pozostały jednocześnie żadne dowody ani też okoliczności istotne z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 34 k.p.s.w.).

Wypływającym z powyższego, zaprezentowanym przez Sąd I instancji ocenom i poglądom, obrońca obwinionego przeciwstawia w apelacji własne opinie, przy czym wywody te stanowią przyjętą w sprawie linię obrony i nie zasługują na uwzględnienie.

Ustalając stan faktyczny Sąd I instancji prawidłowo oparł się na zgromadzonych w sprawie dowodach z dokumentów. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zebranych dowodów nie budzi w ocenie Sądu Odwoławczego zastrzeżeń.

Wskazać należy, że wykroczenie z art. 96 §3 k.w. popełnia każdy, kto nie czyni zadość obowiązkowi wskazania na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Obowiązek taki wynika wprost z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym i zgodnie z treścią wskazanego przepisu spoczywa nie tylko na właścicielu, ale i na posiadaczu pojazdu, a zatem na osobie, która nie będąc właścicielem, czasowo nim włada (użytkowniku pojazdu). W przypadku spółek prawa handlowego do udzielenia informacji jest obowiązana osoba wyznaczona przez organ uprawniony do reprezentowania spółki na zewnątrz, a w przypadku niewyznaczenia takiej osoby - osoby wchodzące w skład tego organu zgodnie z żądaniem uprawnionego organu oraz sposobem reprezentacji podmiotu.

Oznacza on, że każda ze wskazanych wyżej osób ma obowiązek upewnienia się i zapamiętania, komu w danym czasie powierza pojazd, którym dysponuje. W konsekwencji, na możliwość przypisania przedmiotowego wykroczenia nie może mieć wpływu fakt, że sprawca przebywał w delegacji, bowiem nie świadczy to o braku możliwości powierzenia samochodu do używania innej osobie bądź o jego użyciu wbrew woli obwinionego. Świadczy to jedynie o niedołożeniu należytej staranności wymaganej od niego jako właściciela lub posiadacza pojazdu w świetle przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, że z aniechanie, polegające na niewykonaniu obowiązku wskazania tożsamości osoby, której powierzono pojazd, wymaga wykazania, że osoba zobowiązana posiadała taką wiedzę i odmawiała jej przekazania uprawnionemu organowi. Trzeba bowiem zauważyć, że obowiązek wynikający z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym nie dotyczy sytuacji, gdy pojazd został użyty wbrew woli i wiedzy właściciela lub posiadacza przez nieznaną osobę, co stanowi okoliczność wyłączającą odpowiedzialność z art. 96 § 3 k.w . (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 roku, I KZP 8/10, OSNKW 2010/9/76).

Nadto, trzeba także zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 78 ust. 4 cytowanej ustawy, obowiązek wskazania osoby, której został powierzony pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, powstaje tylko wówczas, gdy uprawniony organ wystąpi z takim żądaniem. Wówczas naruszenie tego obowiązku może polegać na złożeniu oświadczenia o odmowie wskazania tej osoby albo też na nieudzieleniu odpowiedzi na zadane pytanie. Jednakże w każdym wypadku po stronie osoby zobowiązanej musi istnieć świadomość żądania udzielenia takiej informacji (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2010 roku, I KZP 15/10, OSNKW 2010/10/87, R.A. Stefański, Komentarz do art.96 k.w., Lex 2011) .

Niewątpliwe w chwili wystąpienia z zapytaniem Straż Miejska w S. posiadała uprawnienia do żądania od obwinionego informacji, komu powierzył on w dniu 15 listopada 2011 roku pojazd do kierowania lub używania. Uprawnienie takie przysługiwało Straży Miejskiej z mocy art. 56 § 2 k.p.s.w. w zw. z art. 54 §1 k.p.s.w., i mogło być realizowane w ramach czynności wyjaśniających w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, prowadzonych w związku z podejrzeniem popełnienia wykroczenia przez nieustalonego kierującego pojazdem, co mieściło się w granicach właściwości tego organu.

Zgodnie z art. 129b ust.2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym , strażnicy gminni są uprawnieni do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec kierującego pojazdem oraz uczestnika ruchu naruszającego przepisy. Nadto, w myśl art.129b ust.3 pkt 7 cytowanej ustawy, w ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, strażnicy gminni są upoważnieni między innymi do żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.

W świetle znowelizowanej regulacji art. 129b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym w zw. z art. 17 § 3 k.p.s.w., od dnia 31 grudnia 2010 roku Straż Miejska nabyła również uprawnienia do składania wniosków o ukaranie za wykroczenia polegające na niewskazaniu osoby, której powierzyło się pojazd.

Wobec powyższych okoliczności przede wszystkim wskazać należy, że nie zasługiwały na uwzględnienie twierdzenia obrońcy obwinionego, iż w przedmiotowej sprawie brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela.

W ocenie Sądu Okręgowego także pozostałe podniesione przez obrońcę obwinionego w apelacji zarzuty nie są zasadne.

Zgodnie z art. 45§1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu. Wszczęcie postępowania następuje zarządzeniem prezesa sądu. W niniejszej sprawie czyn zarzucany obwinionemu został popełniony w dniu 29 lutego 2012 roku, a postępowanie zarządzeniem wszczęto w dniu 19 września 2012 roku, a więc w terminie określonym art. 45§1 k.w., co spowodowało wydłużenie terminu przedawnienia do 2 lat od chwili popełnienia czynu. Słusznie podnosi obrońca obwinionego, że wniosek o ukaranie obarczony był brakiem formalnym tj. brakiem podpisu oskarżyciela publicznego i w takiej sytuacji wniosek ten winien być zwrócony oskarżycielowi w oparciu o art. 59§1 k.p.s.w., tym samy doszło do naruszenia art. 59§1 k.p.s.w, lecz naruszenie to nie miało charakteru rażącego, a nadto, wydanie zarządzenia przez prezesa sądu o wszczęciu postępowania, wbrew zarzutom obrońcy obwinionego, spowodowało zawisłość sprawy i późniejsze wezwanie do uzupełnienia braków formalnych wniosku nie miało wpływu na bieg terminu przedawnienia.

W niniejszej sprawie nie może być również mowy o pozbawieniu obwinionego prawa do obrony swych praw. Przede wszystkim rozprawa w dniu 14 listopada 2013 roku w ogóle nie miała miejsca i termin rozprawy na taki dzień w ogóle nie został wyznaczony. Jeżeli przyjąć, że apelujący wskazał omyłkowo taką datę rozprawy (mając jednocześnie na myśli rozprawę w dniu 14 października 2013 roku, bowiem taka data widnieje w protokole na karcie 300 akt) to wskazać należy, że obwiniony został prawidłowo wezwany na termin tej rozprawy, pod rygorem przymusowego doprowadzenia (dowód doręczenia na karcie 298 akt). Z kolei rozprawa w dniu 21 listopada 2013 roku w ogóle nie miała miejsca.

W sprawie wskazać trzeba, że obwiniony w odpowiedzi na wezwanie Straży Miejskiej wskazał jedynie, że zdjęcie wykonane przy użyciu urządzenia rejestrującego prędkość ukazuje pojazd z perspektywy, która uniemożliwia identyfikację kierującego pojazdem, z kolei składając wyjaśnienia przed Sądem wyjaśnił, że w dniu, kiedy popełniono pojazdem o nr rej. (...) wykroczenie w ruchu drogowym, przebywał w delegacji i nie ma obowiązku dochodzić kto kierował w tym dniu tym pojazdem. W konsekwencji uznać należy, iż niewątpliwie obwiniony jako posiadacz pojazdu o nr rej. (...) , w dniu 29 lutego 2012 roku nie zadośćuczynił ciążącemu na nim obowiązkowi - nie wskazał na wezwanie uprawnionego organu, komu powierzył w dniu 15 listopada 2011 roku do kierowania lub używania samochód osobowy o nr rej. (...) .

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wykazał także, aby pojazd należący do (...) sp. z o.o. w K. został użyty w dniu 15 listopada 2011 roku wbrew woli i wiedzy prezesa zarządu tej spółki, a więc organu uprawnionego do reprezentacji spółki, co wyłączyłoby odpowiedzialność z art. 96 §3 k.w. (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 roku, I KZP 8/12, OSNKW 2010/9/76).

Nie ulega zatem wątpliwości, że obwiniony swoim działaniem w dniu 29 lutego 2012 roku, polegającym na niewskazaniu osoby, której w dniu 15 listopada 2011 roku powierzył pojazd o nr rej. (...) wypełnił znamiona wykroczenia z art. 96 §3 k.w.

Wobec powyższych okoliczności, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok na podstawie art.109 § 2 k.p.s.w. w zw. z art.437 § 1 k.p.k., uznając, że również wymiar kary orzeczonej za przedmiotowy czyn nie budził wątpliwości w kontekście uwzględnienia dyrektyw wymiaru kary z art. 33 §1 k.w.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd uwzględniając aktualną sytuację materialną obwinionej orzekł na podstawie art.118 k.p.s.w. i art.119 k.p.s.w. w zw. z art.636 §1 k.p.k. i § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 października 2001 r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2001 r.,Nr 118,poz.1269) oraz art.8 w zw. z art.3 ust. 1 (Dz.U. z 1973 r.,Nr 27,poz.152 ze zm.). Sąd zasądził od obwinionego zryczałtowane wydatki za postępowanie odwoławcze w wysokości 50,00 złotych oraz wymierzył jemu opłatę w wysokości 30,00 złotych .