Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Koszalinie

UZASADNIENIE

Ł. Ś. został oskarżony o to, że:

w dniu 11 lipca 2016 roku w K., przemocą polegającą na pchnięciu na podłoże, szarpaniu za odzież, przytrzymywaniu za ręce, szyję i tułów, dotykaniu dłońmi okolic krocza, usiłował doprowadzić E. Z. do obcowania płciowego, przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zgłoszenie zdarzenia przez osobę postronną i podjętą interwencję Policji,

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 27 listopada 2018r. sygn. akt
X K 321/17:

I. oskarżonego Ł. Ś. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i w zw. z art. 37b k.k. i art. 34 § 1, § 1a pkt 1 i § 2 k.k., art. 35 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 2 (dwóch) lat ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II. na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 12 lipca 2016 roku godz. 11:15 do dnia 14 lipca 2016 roku godz. 10:30;

III. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego Ł. Ś. na rzecz pokrzywdzonej E. Z. kwotę 1000 zł (tysiąc złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

IV. na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek i nakazał pozostawienie w aktach sprawy dowodu rzeczowego szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr 1/29/17/P na karcie 231 akt pod pozycją 1;

V. na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. nakazał zwrócić E. Z. dowody rzeczowe w postaci spodni jeansowych oraz niebieskiej bluzy, szczegółowo opisanych w wykazie dowodów rzeczowych nr 1/29/17/P na karcie 231, pod pozycją 1 i 2;

VI. zasądził od oskarżonego Ł. Ś. na rzecz Skarbu Państwa część kosztów procesu w wysokości 4000 zł (czterech tysięcy złotych) i zwolnił go z opłaty.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator i obrońca oskarżonego.

Prokurator na podstawie art. 425 § 1 i 2 k.p.k., art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonego w całości i na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 i 4 k.p.k. i art. 439§l pkt. 7 kpk wyrokowi temu zarzucił:

- obrazę przepisu postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. polegające na orzeczeniu punkcie I sentencji wyroku o karze ograniczenia wolności w sposób uniemożliwiający wykonanie wyroku poprzez wskazanie, iż kara ta ma polegać na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym, a tym samym doprowadzenie do rozbieżności między zapisem słownym, a cyfrowym ilości godzin, co prowadzi do zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 7 kpk, to jest sprzeczności w treści orzeczenia , uniemożliwiającą jego wykonanie,

- obrazę przepisu postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. polegające na orzeczeniu w przedmiocie dowodu rzeczowego w sposób uniemożliwiający wykonanie wyroku poprzez wskazanie w punkcie IV sentencji wyroku o przepadku poprzez pozostawienie w aktach sprawy dowodu rzeczowego z wykazu nr I/29/17/P k.231 pod pozycją 1 oraz w punkcie V sentencji wyroku orzeczenie drugi raz w przedmiocie tego samego dowodu rzeczowego - poprzez nakazanie zwrotu tego dowodu osobie pokrzywdzonej - E. Z., co prowadzi do zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 7 kpk, to jest sprzeczności w treści orzeczenia, uniemożliwiającą jego wykonanie,

- rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego Ł. Ś. kary, polegającą na orzeczeniu kary 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz kary 2 (dwóch) lat ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym, podczas gdy całokształt okoliczności przedmiotowych i podmiotowych, a w szczególności stopień winy, stopień społecznej szkodliwości czynu, a także wzgląd na wychowawczy cel kary oraz jej społeczne oddziaływanie przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary znacznie surowszej - 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i nie orzekanie o karze ograniczenia wolności.

Podnosząc powyższy zarzut, na podstawie art. 427 § 1 in fine k.p.k. i art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego w oparciu o treść art. 42 1 kpk i art. 444 kpk zaskarżył na korzyść oskarżonego powyższy wyrok w całości i na podstawie art. 438 pkt 2, 3 i 4 kpk, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił mającą wpływ na treść wyroku:

1. obrazę przepisów postępowania, tj.:

• art. 7 KPK w zw. z art. 424 § 1 KPK poprzez:

a. dokonanie dowolnej i wybiórczej oraz sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wiedzy i doświadczenia życiowego oceny zeznań pokrzywdzonej E. Z. i bezkrytyczne uznanie ich za wiarygodne w całości, pomimo istnienia poważnych podstaw do odmówienia im waloru wiarygodności, skutkujące uznaniem, że wyjaśnienia oskarżonego w części, w której oskarżony zaprzecza, aby zamierzał doprowadzić pokrzywdzoną do obcowania płciowego wbrew jej woli i stosować w tym celu przemoc fizyczną, pozostają w sprzeczności z zeznaniami pokrzywdzonej i bezzasadnym odmówieniem im waloru wiarygodności, co w konsekwencji miało wpływ na treść wyroku w zakresie ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu;

b. nie poddanie ocenie wyjaśnień oskarżonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym (k. 85-86), co skutkowało bezzasadnym odmówieniem im waloru wiarygodności w części, w której oskarżony zaprzecza, aby zamierzał doprowadzić pokrzywdzoną do obcowania płciowego wbrew jej woli i stosować w tym celu przemoc fizyczną, pomimo podstaw ku temu, albowiem wszystkie wyjaśnienia oskarżonego od początku są konsekwentne i spójne, nie zawierają wewnętrznych sprzeczności,

c. dowolną a nie swobodną ocenę zeznań świadka M. C. polegającą na wyciągnięciu błędnych wniosków z subiektywnej sugestii świadka, jakoby oskarżony miał się ukrywać przed funkcjonariuszami w pomieszczeniu przyległym, do pomieszczenia, w którym przebywała pokrzywdzona, podczas gdy żaden z dowodów nie potwierdza tej tezy i zamiaru ukrywania się przez oskarżonego, a jedynie można wyprowadzić wniosek, że oskarżony w momencie wejścia funkcjonariuszy do B. przebywał w innym pomieszczeniu niż pokrzywdzona, co skutkowało dokonaniem przez Sąd błędnego ustalenia, że „w pomieszczeniu schowany był również Ł. S.”, co miało wpływ na treść wyroku w zakresie ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu,

d. pominięcie przy dokonywaniu oceny dowodów i ustaleń faktycznych istotnych dowodów i okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w postaci:

- wyjaśnień oskarżonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym (k. 85-86),

- notatki urzędowej z dnia 12.07.2016 r.,

- zeznań świadka B. K. (k. 18),

- zeznań świadka J. M. (k. 28,29),

- zeznań świadka M. G. (k. 123),

- zeznań świadka R. S. (k. 196),

w konsekwencji oparcie tych ustaleń i oceny dowodów jedynie na części materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku w zakresie ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu,

e. poprzez pominięcie istotnych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a wynikających z dowodów uznanych za wiarygodne w całości:

- wstępnej opinii psychologicznej z dnia 13.07.2018 r. (k. 81),

- opinii psychologicznej dot. pokrzywdzonej (k. 148)

- zeznań pokrzywdzonej (k. 98),

- zeznań świadka M. M. (1) (k. 296 v),

- zeznań świadka A. G. (k. 349v),

co miało wpływ na ocenę zeznań pokrzywdzonej i ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu.

Z daleko posuniętej ostrożności:

2. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjęty za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżony cyt.: „na widok funkcjonariuszy podjął próbę ucieczki, kiedy to E. Z. wskazała na Niego jako na sprawcę usiłowania zgwałcenia”, podczas gdy fakt ten nie wynika z żadnych ujawnionych dowodów, wręcz przeciwnie, funkcjonariusz Policji M. M. (2) zeznał, że oskarżony na ich widok nie podjął próby ucieczki (k. 296v),

3. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że cyt.: Jedynie usłyszenie krzyków pokrzywdzonej przez przypadkowego przechodnia i szybka interwencja Policji skutkowało tym, że oskarżony nie osiągnął zamierzonego celu”, pomimo, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwala na przyjęcie, że oskarżony nie podlega karze za usiłowanie doprowadzenia pokrzywdzonej do obcowania płciowego z zamiarem bezpośrednim z uwagi na dobrowolne odstąpienie przez niego od dokonania zarzucanego mu czynu w rozumieniu art. 15 § 1 k.k.,

4. rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu Ł. Ś., polegającą na wymierzeniu kary rażąco surowej, tj. bezwzględnej kary 6 miesięcy pozbawienia wolności, przy której wymiarze Sąd I instancji nie dostrzegł występujących w sprawie okoliczności łagodzących, podczas gdy uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy powinno doprowadzić do wymierzenia kary w łagodniejszym wymiarze.

Na podstawie tak sformułowanych zarzutów, na zasadzie art. 427 § 1 kpk i art. 437 § 1 i 2 kpk, wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie,

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Koszalinie II Wydziałowi Karnemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna, a w tej sytuacji ustosunkowanie się do apelacji obrońcy jest przedwczesne.

Słusznie podnosi prokurator, że w sprawie wystąpiła bezwzględna przyczyna odwoławcza wskazana w przepisie art. 439 § 1 pkt 7 kpk – to jest sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca jej wykonanie. W punkcie I sentencji wyroku sąd pierwszej instancji orzekł wobec oskarżonego także karę 2 lat ograniczenia wolności, wskazując, że kara ta ma polegać na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym, a tym samym istnieje rozbieżność pomiędzy zapisem cyfrowym a słownym liczby godzin pracy, jaką miał wykonać oskarżony. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd powtórzył ten sam sprzeczny zapis, nie wyjaśnił jaką karę rzeczywiście chciał orzec. Z innych zapisów w wyroku nie wynika w jaki jednoznaczny sposób możnaby interpretować sprzeczny zapis w punkcie I.

Sąd odwoławczy rozważał czy zapis ten nie stanowi oczywistej omyłki pisarskiej, mając na uwadze interpretację „oczywistej omyłki pisarskiej” w orzecznictwie Sądu Najwyższego, a także rozbieżności w interpretacji „oczywistej omyłki pisarskiej” w rozumieniu art. 105 § 1 kpk.

Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 28.06.2018r. I KZP 2/18, OSNKW 2018/8 poz. 54, stwierdził, że w trybie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej może zostać usunięte uchybienie wyroku, które polega na rozbieżnym – w zapisie cyfrowym i słownym – rozstrzygnięciu o karze. Omyłka ta może zostać uznana za oczywistą, jeżeli po dokonaniu przez sąd analizy treści wyroku, przy uwzględnieniu kwalifikacji prawnej przypisanego przestępstwa, podstaw skazania i wymiaru kary, zostanie ustalone, że tylko jeden z rozbieżnych sposobów wyrażenia kary (innego środek reakcji prawnokarnej) odzwierciedla wymiar kary (innego środka), który był możliwy do orzeczenia na podstawie wskazanych przepisów prawa. Z uchwały tej wynika, że za „oczywistą omyłkę pisarską” może zostać uznana tylko taka rozbieżność, którą można usunąć na podstawie innych zapisów treści orzeczenia . Natomiast gdy nie jest to możliwe, to fakt nawet wyraźnego stwierdzenia co do zamierzonej decyzji sądu wyrażony w pisemnym uzasadnieniu nie jest wystarczający do takiego sprostowania.

Odnosząc treść uchwały Sądu Najwyższego do realiów niniejszej sprawy stwierdzić należy brak możliwości uznania, że rozbieżności w treści zapisu cyfrowego i słownego w określeniu godzin kary ograniczenia wolności stanowią oczywistą omyłkę pisarską w rozumieniu art. 105 § 1 kpk. Po pierwsze- na podstawie powołanych w podstawie wymiaru kary ograniczenia wolności przepisów wymiar liczby godzin na 20 lub 30 jest tak samo możliwy, po drugie – z treści innych zapisów wyroku nie sposób wyinterpretować jaką faktycznie liczbę godzin chciał orzec sąd pierwszej instancji. Po trzecie- choć Sąd Najwyższy nie uważa za prawidłowe posiłkowanie się treścią uzasadnienia sądu – w tej sprawie w uzasadnieniu sąd powtórzył zapis rozbieżny w treści, nie wyjaśniając jaką w istocie liczbę godzin pracy chciał określić wobec oskarżonego .

W tym stanie rzeczy, jak wspomniano na wstępie, w sprawie występuje sprzeczność w treści orzeczenia – w punkcie I sentencji wyroku co do liczby godzin pracy w stosunku miesięcznym w ramach kary ograniczenia wolności, uniemożliwiająca wykonanie wyroku. Okoliczność ta stanowi bezwzględną przyczyną odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 7 kpk, nakazującą uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Odnosząc się do drugiego zarzutu – wskazać należy na oczywistą sprzeczność w treści rozstrzygnięć z punktów IV i V sentencji wyroku , jednak analiza wykazu dowodów rzeczowych w powiązaniu z treścią wyroku pozwala uznać, że w punkcie IV sąd omyłkowo wskazał pkt 1 wykazu dowodów rzeczowych zamiast 4 tego wykazu ( pakiet ginekologiczny). Oczywistym jest, że spodnie i bluzę należy zwrócić pokrzywdzonej, a pakiet ginekologiczny pozostawić w aktach sprawy. Tak skonstruowanie rozstrzygnięcia w punkcie IV i V wyroku wskazuje na niestaranność sądu w jego redagowaniu.

W stanie rzeczy orzeczono o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej.

W sprawie, przy ponownym rozpoznaniu sprawy nie ma potrzeby powtórzenia przewodu sądowego w całości.

Orzeczenie Sądu Okręgowego zapadło na podstawie art. 437 § 2 w zw. z art.439 § 1 pkt 7 kpk .

/SSO Marek Walentynowicz/ /SSO Renata Rzepecka-Gawrysiak/ /SSO Grzegorz Polewiak/